حضرت عباس علمدار تاریخ است/ سرمایه‌تربیتی و الهام‌بخش قمربنی‌هاشم

حجت الاسلام مهدی رستم نژاد به مناسبت سالروز ولادت حضرت ابوالفضل (ع) در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: قمر بنی هاشم فردی است که در دامان ولایت و صاحب اصلی ولایت امیر مؤمنان بزرگ شد و در کنار دو امام بزرگ یعنی امام حسن مجتبی و امام حسین که دو سبط پیامبر بودند و در کنار خواهری که عقیله بنی هاشم بود. ایشان از اصالت خانوادگی بسیار والا و عظیمی برخوردار بود که آن منبت اصلی رویش فضائل در شخصیتی مثل حضرت قمر بنی هاشم همین اصالت خانوادگی است. این مسئله یک اصل مهم و عظیم در تکوّن شخصیت حضرت عباس است.

معاون آموزش حوزه‌های علمیه افزود: نکته دیگر قابلیت شخصی ایشان است. ایشان مثل دیگر فرزندان امیرالمؤمنین جدای از امام حسن (ع) و امام حسین (ع) و حضرت زینب (س) که البته فرزندان دو معصوم بودند و پدر و مادرشان هر دو معصوم بودند، اما قابلیت شخصی که در حضرت عباس بروز کرد با برادرهای دیگر ایشان خیلی فاصله دارد. اما قمر بنی هاشم یک شخصیت آسمانی است و شخصیتی است که معصوم در بیان عظمت شخصیت و جایگاه عظیم او روایت‌های فراوانی دارد.

قمر بنی هاشم یک شخصیت آسمانی است و شخصیتی است که معصوم در بیان عظمت شخصیت و جایگاه عظیم او روایت‌های فراوانی دارد

وی ادامه داد: گفته‌هایی که از امام حسین (ع) و دیگر اهل بیت راجع به قمر بنی هاشم که در زیارت نامه‌ها معمولاً آمده است حاکی از این است که خود ایشان یک ظرفیت والایی داشته است؛ جدای از آن منبت و ریشه و اصالت خانوادگی ایشان. این هم نکته بسیار برجسته ای است که خود ایشان یک شخصیت فوق العاده است. مادر ایشان هم شخصیت بی نظیری بوده است. ام البنین در فداکاری و رعایت حرمت امیرالمؤمنین و حرمت فرزندان امیرالمؤمنین و حضرت زهرا نقش بسیار بسیار والایی داشته است. به همین دلیل ۳ فرزند دیگر خود را نیز با حضرت عباس که پسر بزرگ و ارشد او بوده همراه کرد.

مهدی رستم نژاد اضافه کرد: مطالبی در باب شخصیت حضرت عباس در روایات ما آمده است. معمولاً هم در زیارت نامه‌ها منعکس شده که چند نکته برجسته دارد. یکی امام شناسی و ولایت شناسی است. ایشان از معرفت بالایی برخوردار بود. این که ایشان خدای ادب معرفی شده به خاطر عرفانش در معرفت جایگاه امامت است. یعنی می‌داند شخصیت امام یعنی چه و امامت از چه جایگاه بلندی برخوردار است و لذا او حتی خودش را در کنار امام خودش نمی‌دید و به همین دلیل است که هیچ صحبت و حتی هیچ خطبه‌ای از او ندارید. نه این که توان آن را نداشت اما چون در کنارش امام معصوم بود دیگر خودش را نمی‌دید.

وی سپس گفت: مسئله دیگر این است که علاوه بر معرفت، نشان داد که در میدان عمل فداکاری یعنی چه و فدا شدن در مسیر امام یعنی چه. جذب امام بودن و فانی در امام بودن یعنی چه. در اوج تشنگی خود را فراموش کرد و این نکته بسیار برجسته ای است که در کربلا در شخصیت ایشان تجلی کرد و نشان داد که او از این جهت در چه قله‌ای است. لذا در روایت آمده که تو خودت را برای امام فدا کردی. همه کربلایی‌ها خودشان را فدای امام کردند اما آن چه در ایشان تجلی کرد در قله و اوج ایثار بوده است.

مهدی رستم نژاد همچنین گفت: عظمت ایشان به قدری است که ایشان زیارت نامه و حرم به صورت جداگانه دارند. در ذیل زیارت نامه‌های امام حسین برای ایشان زیارت نامه جداگانه و حرم و آداب جداگانه وجود دارد. همه اینها نشان می‌دهد که ایشان مسیر همه این کمالات را طی کرده و خداوند این شخصیت‌ها را برای دیگران به عنوان سرمایه تربیتی و الهام بخش قرار داده است. درباره ادب در مقابل معصوم و رعایت حرمت معصوم نشان داد که هم در اعتقاد و معرفت و هم در عمل در اوج است. نکته دیگر تکیه‌ای است که امام حسین به ایشان کرده است. امام حسین هم در اصحاب خود فداکاران بسیاری دارد و هم در بنی هاشم فرزندان او و بستگان او هستند، اما تکیه‌ای که امام حسین در روز عاشورا به وجود حضرت قمر بنی هاشم کرده تقریباً استثنایی است.

وی خاطرنشان کرد: حضرت عباس در کربلا علمدار امام حسین است. تابلوی عاشورا یک تابلوی معصومانه و یک نقشه الهی است. در یک چنین تابلویی وقتی نقش افراد قرار است واگذار شود نقشی که به حضرت عباس می‌دهد نقشی محوری و میدانی است. قمر بنی هاشم میدان دار کربلاست و این مسئله حکایت از این دارد که جایگاه او نزد معصوم چه جایگاهی است. جایگاه او نزد برادر که البته ما می‌گوئیم برادر اما او می‌گفت امام و مولا.

در روایت داریم که در قیامت آن قدر خداوند به حضرت عباس جایگاه بالایی می‌دهد که نه این که بهشتیان به جایگاه او غبطه می‌خورند بلکه جمیع شهدا به جایگاه ایشان غبطه می‌خورند

مهدی رستم نژاد سپس اظهار داشت: در روایت داریم که در قیامت آن قدر خداوند به حضرت عباس جایگاه بالایی می‌دهد که نه این که بهشتیان به جایگاه او غبطه می‌خورند بلکه جمیع شهدا به جایگاه ایشان غبطه می‌خورند. یعنی شهدا با آن همه عظمت و مقام که همه به حال شأن غبطه می‌خورند، جمیع شهدا به حضرت عباس غبطه می‌خورند. یعنی آن مقام اخروی او جایزه و انعکاس مقامات دنیوی اوست. مقامات معنوی ای که در دنیا به او رسیده است در فردای قیامت به این صورت تجلی پیدا می‌کند که جمیع شهدا به او غبطه می‌خورند.

وی ادامه داد: شخصیتی مثل شخصیت حضرت عباس برای ما قابل فهم نیست چون بحر را در سبو نمی‌توان گنجاند. الهام بخشی صحنه‌هایی که ایشان آفریده است نشان می‌دهد که این مرد چقدر تأثیر گذار است. در تاریخ چقدر دارد اثر می‌گذارد. درسی که حضرت عباس در کربلا به نمایش گذاشت همچنان الهام بخش و جلودار است. همچنان علمدار است و علمدار تاریخ است در دفاع از معصوم و فدای معصوم شدن و در غیرت و حمیت و مردانگی و شجاعت و دلاوری. به نوعی امیرالمؤمنین دوباره در کربلا در قامت حضرت عباس تجلی کرد.

مهدی رستم نژاد عنوان کرد: حضرت عباس مدافع حرم بوده است. برای جوانان بحث غیرت و دفاع از حریم حرم بسیار پرجاذبه است. حضرت عباس مدافع حرم و پناه کودکان بود و کسانی مثل حضرت زینب و حضرت سکینه به او تکیه کرده بودند. وجود او گرمابخش دل حضرت زینب و سایر خواهرهای خانواده بود. این خصوصیات برای جوانان خیلی جاذبه دارد. این که یک انسان فداکار و بزرگ پناهگاه دیگران باشد؛ آن هم در آن زمان و در آن روز استثنایی. حضرت عباس در واقع غیرت علوی را به نمایش گذاشته بود و از حرم خیلی فاصله نمی‌گرفت تا مانع هجوم دیگران به حرم باشد. تا آخرین لحظه و تا زمانی که بحث آب و عطش پیش آمد، آن اتفاق دیگر آخرین لحظات است و آخرین صفحه ایثارگری اوست.

درسی که حضرت عباس در کربلا به نمایش گذاشت همچنان الهام بخش و جلودار است. همچنان علمدار است و علمدار تاریخ است در دفاع از معصوم و فدای معصوم شدن و در غیرت و حمیت و مردانگی و شجاعت و دلاوری. به نوعی امیرالمؤمنین دوباره در کربلا در قامت حضرت عباس تجلی کرد

وی افزود: همه دل شأن به عباس گرم بود و خوب است این نکته امروز مورد توجه ما قرار بگیرد. علاوه بر این وجود ایشان جلوه‌های دیگری هم داشت. مثل فداکاری در راه دین و در راه خدا و در راه امام خودش، همچنین تبعیت از امام خودش و ادب در برابر امام معصوم و آن معرفت الهی او و آن پیشانی پینه بسته او که در روایات آمده است از بس عبادت انجام می داده است. همچنین چهره نورانی او و زیبایی او و جمال نورانی و هیبت علوی او همه اینها کمال و ارزش است و اثرگذار است.

مهدی رستم نژاد سپس اظهار داشت: جلوه نهایی کار حضرت عباس هم این بود که وقتی یاد تشنگی امام حسین (ع) و بچه‌ها افتاد دیگر آب ننوشید. این را می‌توانیم در یک جمله بگوییم و عبور کنیم اما کسی که جگرش از تشنگی دارد می سوزد و لب‌های او خشکیده شده و اهل جنگ و جهاد است و تا الان شمشیر زده و خود را به این جا رسانده است و حالا در دل آب قرار گرفته است، او اگر ننوشد این یک مسئله عادی نیست. حضرت عباس این را برای همه تاریخ به نمایش گذاشته است.

وی تأکید کرد: برای حضرت عباس هر کاری انجام دهیم کم است. رسانه یک ابزار بسیار خوبی است که می‌تواند زیبایی‌های کار حضرت عباس را بیان کند و نباید فقط منحصر به مصیبت خواندن زیبایی‌های ایشان را بیان کنیم. کارهای ایشان قدم به قدم منطبق بر آیات قرآن و سیره اهل بیت و روایات معصومین است. هر کدام برای خود دفتری است. از همین ابزار رسانه و فضای مجازی و در زمان‌هایی که نام آن حضرت بیشتر برده می‌شود مثل زمان ولادت ایشان می‌توان استفاده کرد.

مهدی رستم نژاد در ادامه گفت: ایشان در تمامی شئون زندگی شیعیان حضور دارد. نام ایشان در بازارها، سر زبان‌ها، در حسینیه‌ها، منابر و مساجد بسیار است. اما تکیه کردن به نام و زمان قسم خوردن و … قطعاً مطلوب نیست. باید به سمت شناختن و شناساندن ایشان برویم. حالا می‌تواند به زبان شعر باشد یا به زبان فیلم و سایر رسانه‌های گفتاری و نوشتاری و آن چه را که قابل اقتباس تر است و برای نسل امروز پیام بخش تر و درس آموزتر است را برجسته کنیم که کسانی که این قابلیت‌ها را دارند کم هم نیستند و می‌توانند این کارها را انجام دهند.

وی افزود: درباره حضرت عباس یکی دیگر از نکات رعایت ادب نسبت به مادر است. این مسئله کمتر گفته شده است. حضرت عباس خودش شخصیت عظیمی است. هم مادرش نسبت به ایشان آن همه توجه و دقت و دلدادگی دارد و هم خود حضرت عباس نسبت به مادرش نهایت احترام و حرمت گذاری را دارد. این مسئله‌ای است که مخصوصاً جوان‌های ما باید بدانند. قمربنی هاشم آن ادبی که نسبت به امام معصوم خود آشکار کرده فقط آن نیست.

مهدی رستم نژاد در پایان گفت: حضرت عباس در همه جا خدای ادب بود. در خانه، در زندگی خود، در خلوت و جلوت، در حضور مادر، نزد مردم و … و آن را منحصر در بحث حادثه کربلا و رعایت حرمت امام معصوم نکنیم. جایگاه و شأن مادری یکی از درس‌های بزرگی است که حضرت عباس به همه جوانان می‌دهد. که اگر چنانچه مادر پیری در خانه خودشان دارند حرمت او را باید بیش از همه نگاه داشت و حضرت عباس چنین بود. تا زمانی که در مدینه بود احترام مادرش را مثل تاج سر نگه می‌داشت.